Бейсенова Айнагуль
Серикбаевна
қазақ тілі мұғалімі- жоғары санатты
Көкшетау қаласы
әкімдігінің жанындағы
«№36 «Аққу» бала бақшасы» МКҚК
Бала бақшадағы жаңартылған білім беру бағдарламасы
бойынша критериалды бағалауды жүргізу бағыттары.
Мектепке дейінгі - бұл адам өміріндегі ең маңызды кезең.
Бірақ әлдеқайда маңызды - бір бала сияқты қолдау және түсіну, ойындар ойналады,
қандай құрбыларымен және ересектермен өзінің жеке тәжірибесі болады. Өзін-Өзі
Бағалау, сыртқы әлемге сенім (немесе сенімсіздік), жігерлі-күшті және
шығармашылық сапа - барлық жеке тұлғаның осы маңызды компоненттері мектепке
дейінгі жастан бастап өседі. Мектепке дейінгі білім беру - жалпы білім беру
жүйесінің алғашқы сілтемесі. Кәсіби тұрғыда жаңа сатыға қадам басып, білім жүйесіне
енген жаңалықтың қыр –сырын зерттей бастаған сәтімде арнайы курсқа баруым
бағдарлама туралы туындаған сұрақтарымның жауабын табуға берілген мүмкіндік
секілді көрінді.
2017 жыл республикасының мектеп жасына дейінгі білім саласы үшін айрықша. Қазақстандық мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту 100 жылға толды. Өздеріңізге белгілі, соңғы екі жылда мектепке дейінгі білім беру жүйесі мазмұнын жаңарту бойынша үлкен жұмыс жүргізілді: Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты жаңартылды, Үлгілік оқу
жоспары және мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың Типтік оқу бағдарламасы
әзірленді және енгізілді.
Ағымдағы оқу жылында республикасының мектепке дейінгі ұйымдарының алдында әбден нақты тапсырмалар
тұр: тұтынушының сұранысына және сондай-ақ мемлекеттік нормалар мен стандарттарда көрсетілетін қызметтердің сапасын сәйкестігін қамтамасыз ету. Осы тапсырмаларды орындау мектепке дейінгі ұйымдар үшін өмірлік маңызды шарты болып табылады және білім беру процесінің барлық қатысушылары үшін
белгілі бір күш-жігерді талап етеді.
Жоғарыдааталған міндеттерді іске асыру үшін ағымдағы оқу жылында енгізілетіндер:
1. Типтік бағдарламаның
ажырамас бөлігі болып табылатын әдістемелік басшылықты.
2. Бір жылдық перспективалық жоспары, Апталық Циклограммасы дайындалған.
3. Перспективті жоспар өтпелі
тақырыптар негізінде құрылған, бағыттары:
-балаларды отбасыға, жолдастары мен үлкендерге махаббатпен үйір қылуға
дағдыландыру;
- бала денсаулығын нығайту және қорғауға;
-олардың жас және жеке мүмкіндігіне сәйкес білім, білік дағдыларын қалыптастыру;
-жалпыұлттық "Мәңгілік Ел" идеясына негізделген патриотизм мен толеранттылыққа, жалпы адами қасиеттерге, тәрбиелеу;
Өтпелі тақырып – тоғыз (оқужылының айы бойынша)
1. «Балабақша» - направлена на формирование у детей чувства
привязанности, любви к детскому саду, детям, взрослым и развитию интереса к
совместной деятельности. қалыптастыруға
бағытталған балалардың сезімін балабақшаға, балаларға, ересектерге үйір ету
және бірлескен қызметке қызығушылығын дамытуға бағытталған.
2.«Менің отбасым» - отбасы, ана, әке, ата, әже, апа, аға рөл түсініктерін кеңейтуге; отбасы мүшелерінің міндеттері
туралы; отбасындағы оң қарым-қатынас тәрбиесіне; барлық отбасы мүшелеріне деген
махаббатқа тәрбиелеу.
3. «Дені сау болып өсеміз» - бала денсаулығын нығайту және қорғауға бағытталған,
мектепке дейінгі ұйымда, тұрмыста, көшеде, табиғат жағдайында қауіпсіз
мінез-құлық дағдыларын қалыптастыру, негізгі қимылдарды жетілдіру арқылы
балалардың қимыл-қозғалыс тәжірибелерін байыту, қажеттілік қозғалыс
белсенділігін пайдалана отырып, шығармашылық, танымдық және сөйлеу қабілеттерін
дамыту.
4. «Менің Қазақстаным» - жалпыұлттық "Мәңгілік Ел"идеясына негізделген жалпы адами қасиеттерге, патриотизм
мен толеранттылыққа тәрбиелеу, жас және жеке мүмкіндіктеріне сәйкес олардың
білім, білік дағдыларын және рухани-адамгершілік құндылықтарын қалыптастыруға
ықпал етеді.
5. «Табиғат әлемінде» - балалардың тірі және өлі табиғаттың білім заттар мен құбылыстар, маусымдық құбылыстар, өсімдіктер, жануарлар туралы түсініктерді кеңейтуге
бағытталған; барлық жануарлар мен өсімдіктер, жәндіктерді сақтауға, табиғатпен
тікелей байланысты тәжірибені дамытуға, қоршаған ортаны дамыту және маңызы бар
тіршілік ортасын ұқыпты қарау түсінігін дамыту.
6. «Бізді қоршаған әлем» - қоршаған әлеммен өзара қарым – қатынас үшін қажетті танымдық қызмет дағдылар меңгерген, баланың жеке тұлғасын дамытуды қамтамасыз етеді; адамдарға деген төзімділік және сыйластық және адамгершілік нормаларын ұғыну.
7. «Салт-дәстүр және фольклор» - Қазақстан Республикасының аумағында тұратын қазақ және басқа халықтардың дәстүрімен, әдет-ғұрыптарымен танысуға бағытталған, адамдарға мейірімді және құрметпен қарау қалыптастыру.
8. «Бірге еңбектенеміз» - адам қолымен жасалған барлық дүниге құрметпен қарауға, еңбексүйгіштікке, адамдардың еңбегін сыйлауға, қарапайым еңбек дағдыларына тәрбиелеу; балалардың тілін, зейінің, қиялын; дамытуға; шығармашылық ойлау және қиялдау қабілеттерін қалыптастыру.
9. «Әрқашан күн сөнбесін» - өз туған жеріне, қалаға, ауылға, өз еліне оның тарихына деген қызығушылығы, жақын
адамдарға қамқорлық жасауға, сыйлауға, жақсы көруге ұмтылу, осындай адамгершілік қасиеттерді тәрбиелеуді көздейді.
Оқу жылына перспективалық жоспарды тәрбиеші және шағын мамандар жасайды (қазақ,
орыс, ағылшын тілдері, музыка жетекшілері, дене шынықтыру нұсқаушылары, логопед, медбике және т. б.) әдіскермен келісіледі, содан соң мектепке дейінгі ұйымның басшысы бекітеді.
Перспективалық жоспар балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, балаларды оқыту және дамыту
бойынша білім беру міндеттерін орындауды көздейді.
Тәрбиеші перспективалық жоспарына сәйкес, өтпелі тақырыптарына сәйкес апталық циклограмманы құрайды, ол балаларды қабылдаудан бастап, ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде, серуен және балалардың
үйге кетуіне дейінгі күн тәртібін орындалуын қамтамасыз етеді.
Апталық жоспар – бұл Циклограмма.
Циклограммасы – бұл алдағы балалармен жұмыс мазмұнын, нысандарын, әдістері мен тәсілдерін іріктеу, жұмыс уақытын табысты
пайдаланудағы нақты бағыттар.
Циклограммада санитариялық талап қағидаларды ескере отырып әрбір режим сәтінің ұзақтығы анықталады.
Циклограмманы құрған кезде маманда болуы тиіс:
- таңертеңгілік гимнастика кешендерінің тізімі;
- картотека ойындары (дидактикалық, сюжеттік-рөлдік,
қимыл-қозғалыс және т. б.);
- ҰО өткізу үшін ӘОБ (әдебиеттерді тереді,
оқу-әдістемелік құралдар, көрнекіліктер, ойыншықтар мен ойындар және т. б.).
Технологиялық картаның циклограммадан қандай айырмашылығы
бар?
1. Технологиялық карта әрбір ұйымдастырылған оқу іс-әрекетін жоспарланады. Мысалы:
егер топта ұйымдастырылған оқу іс-әрекет 3 болса, онда тәрбиеші 3 технологиялық
карта жазу тиіс. Циклограмма перспективалық жоспарына сәйкес, өтпелі
тақырыптарға сәйкес бір аптаға жасалады, перспективті жоспарға сәйкес барлық
білім беру салаларын кіріктіреді.
2.Технологиялық картада әр педагог ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің тақырыбы мен
мақсатын өз бетінше анықтайды. Педагог өткізілетін ұйымдастырылған оқу
іс-әрекеті нәтижелер болжамын толтырады. Циклограммда Типтік бағдарламасында
анықталатын күтілетін нәтижелерімен сәйкес, әрбір ұйымдастырылған оқу
іс-әрекетінің тәрбиелілік және дамытушылық мақсаттары анықталады.
3.Технологиялық картада сабақ кезеңдері белгіленді: мотивациялық-қозғаушылық, ұйымдастыру-іздестіру, рефлексиялық-түзетушілік. Педагог әрбір ұйымдастырылған оқу іс-әрекет кезеңде іс-әрекет кезеңдерін
жазады. Циклограммада ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің құрылымы қол жетімді
тілде жазылған:
I.Кіріспе бөлімі - тақырыпқа ену (балалар өткен материалды қалай меңгергендігі туралы жетекші сұрақтар қоюға)
II. Негізгі бөлімі - ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің
мақсаттын іске асыру (ойын түрінде); жаңа материалды бекіту (ойын түрінде)
III. Қорытынды бөлімі - бекітуге сұрақ қою (3-4 баладан
сұрау); жаңа материалды бекітуге ойын.
Біздіңжұмысымыздың төртінші күні мониторинг өткізуге арналды, бұл оңай емес екен.
Типтік бағдарламасындағы жартыжылдық бойынша ұсынылған білім беру салалары бойынша күтілетін нәтижелер
мониторинг жүргізудің индикаторлары болып табылады. Енді оны жүргізудің дәл
күндері бар – бастапқы– қыркүйектің 1-нен 10 дейін, аралық – қаңтардың 10нан –
20 дейін, қорытынды – мамырдың 20 мен 30 аралығы.
Білім беру стандарт талаптарына сәйкес болжамды 3 деңгейлі жасына сәйкес баланың жетістіктерін
қадағалау көздейді:
1-деңгей –бала сол немесе басқа әрекетін және білімін орындайды;
2-деңгей –бала түсінеді, белгілі бір білім қорын меңгерген;
3-деңгей – бала өз білім - білігін қолданады және өз бетінше,
шығармашылықпен орындайды.
Мониторинг нәтижелері байқау парақтарында толтырылады. Алынған деректер
негізінде әрбір балаға жеке картасы толтырылады, онда бағдарламалық материалды
игеруде балаға көмек көрсету бойынша педагогикалық процестің перспективалары
анықталады.